Podczas podania Metotreksatu dożylnie na bloku mM lub M, pojawia się nowa czynność, którą rodzice powinni opanować. Chodzi o mierzenie pH moczu. Temat jest o tyle ważny, że dokładność pomiaru pH ma wpływ na eliminację MTX, a co za tym idzie błędny odczyt pH może skutkować poważniejszymi skutkami ubocznymi (m.in. nefrotoksyczność, uszkodzenie nerek, stany zapalne śluzówek).
Mam wrażenie, że wielu rodziców (ja także miałam z tym problem) nie wie jak dokładnie mierzyć pH moczu. Dodatkowym utrudnieniem jest zazwyczaj słaba jakość pasków – wskazania są mało czytelne (czasem trudno jednoznacznie ocenić czy pH jeszcze jest powyżej 7 czy już spada poniżej 7). Warto dowiedzieć się jak to dobrze robić i dlaczego ważne jest zachowanie ph>7.
CO WARTO WIEDZIEĆ PRZY WLEWIE MTX:
1. Samodzielny pomiar pH moczu wykonujemy 4h (jednorazowo) przed podaniem MTX dożylnie, oraz mierzymy go przez kolejne 72h – czas podania MTX 24h + wypłukanie (tu przy każdym oddaniu moczu), w sumie 76h. Wyniki wpisujemy na karcie z bilansem płynów. Dodatkowo pobierany jest mocz do analizy w laboratorium przed podaniem MTX i po zakończeniu płukania.
2. Przed pierwszym samodzielnym pomiarem upewnijmy się jak dokładnie należy przeprowadzić pomiar pH moczu – wypytajcie pielęgniarkę lub lekarza i przeczytajcie ulotkę lub instrukcję na opakowaniu. Znam przypadek, gdy rodzic otrzymał informację od pielęgniarki, że pasek należy zanurzyć w moczu na 30s, gdy na opakowaniu było wyraźnie napisane, że czas zanurzenia to 1s. Po 2-3s zanurzania kolor na pasku juz może wskazywać błędny wynik.
3. Jeśli nie jesteście pewni wyniku, użyjcie kolejnego paska lub zawołajcie pielęgniarkę i pokażcie pasek zanim wyrzucicie – nie wpisujcie NA OKO i dla świętego spokoju, że pH>7!!!
4. Jeśli kolor na pasku wskaże pH<7 NATYCHMIAST ZGŁOŚCIE to pielęgniarce. Zostanie podana dziecku kroplówka alkalizująca (wlew przez 1h, ma na celu szybkie podniesienie pH w organizmie).
5. Metotreksat i jego metabolity rozpuszczają się 5 do 8 razy gorzej w pH=6.0 niż w pH=7.0, a co za tym idzie, niskie pH może spowodować nefrotoksyczność, uszkodzenie nerek i spowolnioną eliminację MTX. Spadek pH także przyczynia się do szybszego rozwoju stanu zapalnego śluzówek oraz grzybów.
6. Podczas podawania kroplówek prowadzony jest bilans płynów 12 godzinny – jeśli wynik bilansu będzie mocno dodatni, podawany jest Furosemid w celu przyspieszenia usunięcia płynów z organizmów (UWAGA: dziecko ok. pół h po podaniu Furosemidu oddaje dużą ilość moczu, warto nie przegapić tego momentu bo inaczej zaskoczą nas mokre spodenki 🙂 ). Starajmy się zatem prowadzić szczegółowy bilans płynów (wypite płyny, wydalony mocz), najlepiej gdy bilans jest być bliski zera lub lekko ujemny. MTX jest wydalany w 90% z moczem.
7. Podczas wlewu MTX i przez okres wypłukania wskazane jest picie dużej ilości płynów – pomoże to efektywniej wypłukać MTX z organizmu. Warto wybrać do picia wodę o podwyższonym pH, a więc o odczynie zasadowym (szczegóły poniżej).
*** Własna obserwacja: synek po 1-wszym wlewie MTX 24h (dawka 2,000 mg/m2) nie miał spadku pH<7 moczu. Niestety dopadł nas stan zapalny jamy ustnej, ale dosyć szybko sobie poradziliśmy (Caphosol + Fungizone + laser). 3 dni po zakończeniu płukania mierzone miał pH w ustach (prywatnie u stomatologa) i wyszło pH śliny=7 (czyli ok). Podczas płukania po 2-gim wlewie MTX miał dwukrotny spadek ph<7 i podaną kroplówkę alkalizującą. Ponownie rozwinął się stan zapalny w jamie ustnej, o podobnym wyglądzie jak poprzednio, ale goił się dużo dłużej. Dodatkowo synek miał więcej dolegliwości bólowych podczas jedzenia i nowe nieprzyjemności (pieczenie, szczypanie). Ponownie miał badane pH śliny (5 dni po zakończeniu płukania), które wyszło tym razem=6 (nisko!!!). Może to mieć związek właśnie z silnie zakwaszającym działaniem MTX, które niestety może utrzymywać się nawet po wypłukaniu. Widać także związek spadków pH moczu podczas płukania po MTX z trudniejszym leczeniem stanu zapalnego jamy ustnej. Przy kolejnym wlewie zamierzam pilnować większego spożycia płynów o odczynie zasadowym pH>7,4.***
JAK POMÓC UTRZYMAĆ ZASADOWOŚĆ ORGANIZMU – KILKA SŁÓW O pH WODY I INNYCH NAPOJÓW
Nasze ciało w 70% składa się właśnie z wody, więc to jaką wodą spożywamy ma olbrzymi wpływ na cały organizm. Właśnie ona w dużej mierze wpływa na równowagę pH organizmu (wskazane jest utrzymanie stałej zasadowości pH w organizmie).
Stałej zasadowości sprzyja spożywanie wody o właściwym pH. Jeśli będzie ona miała pH<7 to jest odczyn kwasotwórczy i jeszcze bardziej zakwasi organizm. Jeśli zaś pH>7 to będzie to odczyn zasadotwórczy, czyli wskazany. Woda, jaką spożywamy powinna zatem mieć wartości przynajmniej 7.4, a najlepiej – pomiędzy 8.0 a 9.5. Warto wiedzieć, że najwyższe pH mają soki z zielonych liści i mało słodkich owoców. Ich odczyn wynosi ponad 9.
Szczególnie podczas wlewu MTX wybrałabym wodę o pH>7,4, ale wiele argumentów przemiawia za tym abyśmy na codzień wybierali napoje alkalizujące. Ciekawostką jest, że gotowanie wody podnosi pH wody nawet do wartości pH>9, ale niestety zaparzenie kawy czy herbaty znacznie juz obniża pH. Poniżej zestawienie napojów wg. poziomu pH.
WODY BUTELKOWANE
(źródło http://www.pro-test.pl/userfile/article_picture/pix_max/test_wod_2011_tabela.jpg)
• Kropla Beskidu – pH=7,7
• Arctic Plus – pH=7,7
• Mama i ja – pH=7,6
• Staropolanka 2000 – pH=7,6
• Nałęczowianka – pH=7,5
• Nestle Aquarel – pH=7,5
• Żywiec – pH=7,4
• Jurajska – pH=7,2
• Cisowianka – pH=7,1
• Dobrowianka – pH=6,2
• Muszynianka – pH=6,2
• Kinga Pienińska – pH=5,7
WODA Z KRANU
• woda z kranu – pH>7, zazwyczaj ok 7,5 (zależy od ujęcia)
• woda z kranu + przegotowana – pH=9,09
• woda z kranu + Brita + gotowana – pH=8,25
• woda z kranu + filtr Brita Maxtra pH=6,25 (nowy filtr)
Są na rynku filtry, które nie obniżają tak pH jak Brita. Można rozważyć także stosowanie jonizatorów, które alkalizują wodę.
INNE NAPOJE
• wody smakowe – bardzo niskie – pH=ok 3,58!!!
• czarna herbata – pH<5,9
• herbata zielona, 2 łyżeczki – pH=6,30
• kawa Starbucks – pH=5,53
• Jacobs Kronung, 2 łyżeczki – pH=4.2
Poza wodą, warto oczywiście dbać o zdrową dietę i wybierać głównie alkalizujące produkty, takie jak:
• niemal wszystkie jarzyny i owoce (przodują cytryny, poza tym arbuz i ogórki!)
• skiełkowane nasiona warzyw i traw
• nierafinowane oleje: oliwa z oliwek, rzepaku, olej kokosowy, olej lniany
• i inne…
Wiecej o produktach zakwaszających i alkalizujących oraz równowadze kwasowo-zasadowej organizmu można przeczytać np. na stronie http://www.akademiawitalnosci.pl/rownowaga-kwasowo-zasadowa/