Na tej stronie znajdziesz:
» Co to jest ostra białaczka limfoblastyczna (ALL)
» Objawy ostrej białaczki limfoblastycznej (ALL)
» Badania, które warto wykonać, aby wykluczyć białaczkę
Co to jest ostra białaczka limfoblastyczna (ALL)
Białaczki stanowią 28% wszystkich nowotworów dziecięcych, a wśród nich najczęstsza jest. ostra białaczka limfoblastyczna (ang. acute lymphoblastic leukemia, ALL), która stanowi 75% wszystkich białaczek dziecięcych. ALL jest najczęstszym nowotworem wieku dziecięcego – jest diagnozowana u około 23 %. dzieci z chorobą nowotworową w Polsce (ok. 200 osób poniżej 18 r.ż. co roku otrzymuje diagnozę ALL).
Choroba nieco częściej dotyka chłopców niż dziewcząt, najczęściej występuje u dzieci w wieku od 2 do 5 lat. U około 5% dzieci w momencie diagnozy stwierdza się zajęcie ośrodkowego układu nerwowego (OUN) przez proces nowotworowy. Czynnikami zwiększającymi ryzyko zachorowania na ALL są różne zaburzenia genetyczne, w tym zespół Downa (trisomia chromosomu 21), ataksja teleangiektazja, niedokrwistość aplastyczna Fanconiego.
W ostrej białaczce objawy zwykle nasilają się w krótkim okresie czasu (u większości stwierdza się charakterystyczne objawy 2–6 tygodni przed diagnozą), dlatego tak istotna jest szybka reakcja i konsultacja medyczna.
Objawy ostrej białaczki limfoblastycznej (ALL)
Do niepokojących objawów, które powinny skłonić do pilnego zgłoszenia się do lekarza i wykonania badań krwi (najlepiej z rozmazem ręcznym), należy zaliczyć:
• bladość skóry
• zmęczenie i senność
• nawracające, przedłużające się i często trudne do wyleczenia infekcje, zwłaszcza górnych dróg oddechowych (obniżona odporność)
• gorączka
• ból w kościach i w stawach (bóle nóg)
• siniaki i wybroczyny (małe, płaskie, ciemnoczerwone plamy skórne powstające na skutek krwawienia podskórnego)
• krwawienia np. z nosa lub dziąseł (spowodowane spadkiem liczby płytek we krwi, zaburzeń układu krzepnięcia),
• guzki – powiększone węzły chłonne (z reguły niebolesne) na na szyi, z tyłu głowy, pod pachami, w brzuchu lub w pachwinach
• powiększona wątroba i śledziona
• drażliwość
• powiększenie lub bolesność jąder
• utrata apetytu, nudności
• zadyszka
• ból lub ucisk poniżej klatki piersiowej
Jeśli którykolwiek z tych objawów zauważymy u swojego dziecka, należy skonsultować się jak najszybciej z lekarzem, który powinien zlecić badanie krwi z rozmazem ręcznym. Warto jednak pamiętać, że niektóre z tych symptomów mogą towarzyszyć innym chorobom, nie koniecznie chorobie onkohematologicznej, jaką jest białaczka. Lekarz może zacząć podejrzewać białaczkę po przeprowadzeniu badania fizykalnego, sprawdzeniu wyników badań krwi i biorąc pod uwage wszystkie objawy, ale do rozpoznania białaczki konieczne jest wykonanie przede wszystkim badania szpiku kostnego, a do pełnej diagnozy niezbędne jest przeprowadzenie dodatkowych szczegółowych badań (badanie płynu mózgowo-rdzeniowego; RTG klatki piersiowej; tomografia głowy; USG szyi, śródpiersia, brzucha i ew. jąder; EKG i ECHO serca; badanie dna oka).
Badania, które warto wykonać
1. MORFOLOGIA KRWI
U chorego z objawami sugerującymi ostrą białaczkę, morfologia wykazuje z reguły duże odchylenia od normy. Najczęściej obserwuje się zmniejszenie ilości wszystkich krwinek (krwinek czerwonych – RBC / w tym niska hemoglobina/, białych krwinek – WBC oraz płytek krwi – PLT). Wartości te są znacznie poniżej normy lub ilość białych krwinek (WBC) jest bardzo duża (tzw. leukocytoza) przy zmniejszonej ilości czerwonych krwinek i płytek krwi. Możliwe są również inne zaburzenia (np. obniżona ilość krwinek czerwonych i białych przy prawidłowej ilości płytek krwi), niemniej jednak praktycznie u każdego chorego obserwowane są jakieś odchylenia w badaniu morfologii krwi.
Należy podkreślić, że na podstawie wyniku morfologii nie można w żadnym wypadku postawić rozpoznania ostrej białaczki, gdyż w.w. nieprawidłowości można stwierdzić także w innych chorobach.
2. ROZMAZ KRWI
Badanie to pokazuje ile jest poszczególnych rodzajów krwinek (w procentach lub liczbach) czyli ile jest neutrofilii, limfocytów i innych białych krwinek. Istnieją dwie metody wykonania rozmazu:
– AUTOMATYCZNY (szybsza, tańsza i dużo bardziej dostępna) – niestety dla białaczki wyniki mogą być zafałszowane
– RĘCZNY – (oglądanie krwi pod mikroskopem przez diagnostę laboratoryjnego). Dla wprawnego diagnosty nie powinno być problemem zauważenie nieprawidłowych komórek (blastów) we krwi, co bardzo mocno sugeruje ostrą białaczkę.
Jeśli niepokojące objawy nie ustępują i wyniki morfologii są nieprawidłowe, należy zgłosić się do lekarza hematologa, który podejrzewając białaczkę powinien zlecić biopsję szpiku.
3. BIOPSJA SZPIKU
Badanie materiału uzyskanego w trakcie biopsji szpiku polega na ocenie komórek szpiku i pozwala określić ile jest nieprawidłowych komórek (blastów). Ponadto wykazuje czy mamy do czynienia z ostrą białaczką limfoblastyczną czy ostrą białaczką szpikową, co ma podstawowe znaczenie dla rodzaju leczenia. Białaczkę rozpoznaje się, jeśli blasty stanowią 20% lub więcej komórek utkania szpikowego.
Po postawieniu diagnozu przeprowadzane są szczegółowe badania (wymienione powyżej), w celu ustalenia stopnia zaawansowania choroby i jak najszybciej wdrażane jest leczenie. Przebieg leczenia, o którym przeczytasz TUTAJ, zależy od wielu czynników, które dokładnie powinien przedstawić lekarz prowadzący.
(źródło m.in.: www.together.stjude.org, www.hematoonkologia.pl, “Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych – 2011 r.” Autorzy: M. Krzakowski, W. Jędrzejczak, J. R. Kowalczyk)